5 tips om gelijke kansen voor elke leerling te bevorderen

26 mei 2025

Deze blog is geschreven door onze trainer: Ashanti Haverkamp.

Hoe kun je als docent écht bijdragen aan gelijke kansen voor al je leerlingen?

Hoewel het een maatschappelijke verantwoordelijkheid is om kansenongelijkheid aan te pakken, speelt het onderwijs hierin een cruciale rol. Kansenongelijkheid betekent dat niet elke leerling dezelfde mogelijkheden heeft om zich optimaal te ontwikkelen, vaak door factoren als sociaaleconomische status, thuistaal of opleidingsniveau van ouders.

De overheid kan op beleidsniveau ingrijpen, maar juist jij als docent hebt dagelijks invloed op je leerlingen. Gelukkig zijn er concrete manieren om die invloed positief te benutten. Hieronder vind je vijf praktische tips die je direct kunt toepassen om gelijke kansen in jouw klas te vergroten.

1. Herken en verminder je eigen (onbewuste) vooroordelen

Iedereen heeft vooroordelen, dat is menselijk. Maar in het onderwijs kunnen deze onbewust doorwerken in je verwachtingen en omgang met leerlingen. Onderzoek toont aan dat dit invloed kan hebben op leerprestaties én zelfvertrouwen.

Wat kun je doen?

• Reflecteer regelmatig op je gedrag en aannames.
• Laat een collega je les observeren of terugkijken via video.
• Analyseer hoe je leerlingen omschrijft: is dat objectief en inclusief?
• Blijf jezelf bijscholen over diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid.

Bewustwording is de eerste stap naar verandering. Door actief aan de slag te gaan met je eigen beeldvorming, werk je toe naar een eerlijke en inclusieve leeromgeving.

2. Bouw aan een veilig en inclusief leerklimaat

Leerlingen leren beter als ze zich gezien, gehoord en veilig voelen. Een veilige klasomgeving bevordert niet alleen het welzijn, maar ook de motivatie en prestaties.

Tips voor de praktijk:

• Toon oprechte interesse in je leerlingen.
• Geef ruimte voor autonomie en keuzemogelijkheden.
• Laat leerlingen hun talenten tonen op verschillende manieren (zoals een rap in plaats van een gedicht).
• Stel duidelijke gedragsregels op en grijp in bij pesten of discriminatie.

Een inclusieve sfeer begint bij de relatie tussen jou en je leerlingen – en bij de overtuiging dat iedereen erbij hoort.

3. Verwacht veel – en laat dat merken

Leerlingen presteren beter als hun docent hoge, realistische verwachtingen uitspreekt. Dit gaat niet alleen over cijfers, maar ook over inzet, groei en samenwerking.

Wat helpt hierbij?

• Geef gerichte feedback die focust op inzet en ontwikkeling.
• Laat merken dat je gelooft in hun kunnen, ook als het even tegenzit.
• Werk met doelen die haalbaar zijn en koppel daar succeservaringen aan.

Wil je hiermee dieper aan de slag? Verdiep je dan in didactisch coachen – een krachtige aanpak die helpt om leerlingen zelf verantwoordelijk te maken voor hun leerproces.

4. Maak burgerschap levend in de klas

Burgerschapsonderwijs biedt kansen om sociale rechtvaardigheid bespreekbaar te maken en leerlingen te versterken in hun rol in de samenleving.

Voorbeelden uit de lespraktijk:

• Bespreek actuele thema’s in de les en stimuleer dialoog.
• Laat leerlingen projecten opzetten voor hun buurt of school.
• Reflecteer samen op de rol van de leerling als burger, nu en in de toekomst.

Burgerschap hoeft geen losstaand vak te zijn, het kan op natuurlijke wijze verweven worden in je dagelijkse onderwijs. Lees hier meer tips daarover

5. Werk samen aan schoolbrede verandering

Jouw inzet is krachtig, maar nog sterker als die wordt ondersteund door een gedeelde visie binnen het team. Gelijke kansen vragen om samenwerking en een inclusieve schoolcultuur.

Denk aan:

• Gezamenlijke studiedagen over kansengelijkheid.
• Professionalisering rondom diversiteit en inclusie. (zie deze opleiding)
• Het opzetten van een schoolbreed beleid tegen uitsluiting.

Zo bouw je als team aan een school waar élke leerling gelijke kansen krijgt.

Aan de slag met gelijke kansen? 

Wil je meer handvatten voor jouw lespraktijk of ben je benieuwd naar workshops en studiedagen over kansengelijkheid en burgerschap? Neem dan contact op met EduVibes. Wij denken graag met je mee en bieden concrete tools om impact te maken.